Banka kredisinin muhasebeleştirilmesi

Kredilerin muhasebeleştirilmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar

• Ödeme planına bağlı olarak krediler kısa ve uzun vadeli olarak ikiye ayrılır. Alındığı yıl içinde ödenerek kapanacak olan krediler kısa vadeli, alındığı yıl içinde kapanmayacak, yıllara sari olan krediler ise uzun vadeli krediler olarak sınıflandırılır. Kısa vadeli kredilerin ana paraları 300 Banka Kredileri, uzun vadeli olanlar ise 400 Banka Kredileri hesaplarında takip edilir. Kredi teklif ve değerlendirme ücreti muhasebe kaydı da önemli noktalardan biridir.
• Dönemsellik ilkesi gereği dönem başlarında vade kısaldığı için 400 numaralı hesaptan 300 numaralı hesaba virman yapılır.
• Faiz ve sigorta giderleri kısa ya da uzun vade ayrımı yapılmadan 780 Finansman Giderleri hesabında takip edilir.
• Döviz cinsinden alınan krediler döviz alış kuru ile kayıtlara alınır ve dönem sonlarında Banka Kredileri hesapları değerlemeye tabi tutulur.
• Tahakkuk etmiş ama ödenmemiş olan banka kredi faiz giderleri için VUK madde 285’e göre kıst faiz hesaplaması yapılır.
• Banka kredisi ile alınan ve işletmenin aktifine kaydedilen sabit kıymetlerin ilk dönemki finansman maliyeti varlığın alım maliyetine eklenir, sonraki yıllarda ise istenirse finansman giderleri içinde takip edilir.

Kredilerin muhasebeleştirilmesinde kullanılacak hesaplar

Kredilerin muhasebe kaydı

Kredilerin muhasebe kaydını aşağıdaki örnek ödeme planı yardımıyla açıklamaya çalışacağız. (Örnek ödeme planı rastgele rakamlarla oluşturulmuştur. Birleşik faiz hesaplaması dikkate alınmamıştır.)

Kredi Muhasebe Kaydı Yöntem 1:

İlk yöntemde önereceğimiz kayıt metodu en basit haliyle kredilerin muhasebeleştirilmesine örnektir.

Kredi banka hesabına intikal ettiğinde yapılacak muhasebe kaydı:

20/05/2019 tarihinde kredinin ilk taksidi ödendiğinde yapılacak olan muhasebe kaydı:

Bu iki kayda ilave olarak kıst faiz kaydı da yapılmalıdır. KIST faiz hesaplaması aşağıda detaylıca anlatılmıştır.

Kredi Muhasebe Kaydı Yöntem 2:

Bu yöntemde kredi alındığı tarihte yapılan muhasebe kaydı içerisine faiz giderlerinin tamamı tahakkuk yöntemi ile dahil edilir. Bu sayede 180 ve 280 hesaplarının ve 381-481 hesaplarının bakiyeleri kontrol edilerek kredi faizlerinin süresi içerisinde giderleştirilip giderleştirilmediği daha kolay takip edilir.

Kredi banka hesabına intikal ettiğinde yapılacak muhasebe kaydı:

Birinci yöntemden farklı olarak bu yöntemde Faiz ve BSMV giderleri karşılıklı olarak 180 – 280 ve 381-481 hesaplarında takip edilmektedir.

20/05/2019 tarihinde kredinin ilk taksidi ödendiğinde yapılacak olan muhasebe kaydı:

180-280 ve 381-481 hesaplarında takip edilen faiz ve BSMV giderleri bu yöntemde ödendiği anda ödendiği tutar kadar yapılan ters kayıtla kapatılmaktadır. Görüldüğü üzere bu hesaplara yapılan kayıt sadece takip amaçlıdır. Gider hesaplarına bir etkisi yoktur.

Bu iki kayda ilave olarak kıst faiz kaydı da yapılmalıdır. KIST faiz hesaplaması aşağıda detaylıca anlatılmıştır.

KIST Faiz Hesaplaması

Vergi Usul Kanunun 285. maddesinde göre mevduat veya kredi sözleşmelerine ait borçların değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınacağı belirtilmiştir. Buna göre banka kredilerine ait değerleme gününe kadar henüz vadesi gelmemiş olan yani tahakkuk etmiş ancak henüz ödenmemiş kredi faiz tutarları gider olarak dikkate alınabilir.

Gider olarak dikkate alınacak faiz tutarı hesaplaması aşağıdaki şekilde yapılabilir.

Yukarıdaki ödeme planını dikkate alacak olursak aşağıda da görüleceği üzere 20/07/2019 tarihinde yapılması gereken bir faiz ödemesi söz konusudur. Bu faiz ödemesi 20/06/2019 ve 20/07/2019 tarihleri arasında kalan dönemi kapsamaktadır.

01/01/2019 – 30/06/2019 tarihleri arası 2. Geçici Vergi Dönemidir ve burada 30/06/2019 tarihinin VUK 285. maddeye göre değerleme günü olarak düşünülmesi yanlış olmayacaktır. Dolayısıyla iki ödeme tarihi arasında kalan günlere isabet eden faiz gideri hesaplanarak gider olarak dikkate alınmalıdır.

Aşağıdaki tablodan anlaşılacağı üzere 20/07/2019 tarihinde ödenecek olan 534,64 TL'lik faiz giderinin 10 günlük kısmı haziran ayına ait ve 20 günlük kısmı ise temmuz ayına aittir.

Bu nedenle 534,64 TL faiz gideri / 30 gün (toplam gün) x 10 gün (haziran ayına ait gün sayısı) = 178,21 TL'lik kısmını haziran gideri olarak kabul edilmesi yanlış olmayacaktır.

20/07/2019 Tarihinde Ödenecek Olan Faiz Gideri için:

KIST Faiz Hesaplaması için:

30/06/2019 tairihinde yapılacak olan kıst faiz gideri hesaplamasına ilişkin muhasebe kaydı:

20/07/2019 tarihinde yani vade geldiğinde faiz ödemesi ile yapılacak muhasebe kaydı:

Yukarıdaki iki kayıttan anlaşılacağı üzere 178,21 TL lik kısım 30/06/2019 tarihinde , 356,43 TL lik kısmı 20/07/2019 tarihinde gider yazılmıştır. Yine 20/07/2019 tarihinde yapılan kayıtla 30/06/2019 tarihinde gider tahakkuklarına kaydedilen kısım ters kayıtla kapatılmıştır.

Yukarıdaki kayıtlarda da görüleceği üzere 381 Gider tahakkukları hesabı iki farklı amaç için kullanılmıştır. Birincisi toplam faiz giderlerinin süresi içerisinde ödenip ödenmediğini takip amaçlı yapılan kayıt diğeri ise KIST faiz hesaplaması için yapılan kayıt. Bu nedenle 381 Gider Tahakkukları hesabının altında örneğin 381-Gider Tahakkuları – Faiz ve BSMV Gideri ve 381 Gider Tahakkukları- Kredi Faiz Tahakkuku olarak iki farklı alt hesap açılması faydalı olacaktır.

Dönemsellik İlkesi Gereği Yapılması Gereken Muhasebe Kaydı

Hangi yöntemle kayıt yapılırsa yapılsın 01/01/2020 tarihinde dönemsellik ilkesi gereği yapılacak kayıt:

Görüleceği üzere 2020 yılında yapılacak ödemelere ait anapara tutarı dönem başında kısa vadeli krediler hesabına virmanlanıyor.

Aynı şekilde faiz ve BSMV tutarlarının takip edildiği hesaplar da dönemsellik ilkesi gereği olarak vadelerine göre kısa vadeli hesaplara virmanlanıyor.